ERMENI LISTESI, YUSUF HALACOGLU’NUN GOREVDEN ALINMASINI NASIL ILAN ETTI

Watertown, Mass. (A.W.) – 23 Temmuz’da Resmi Gazete’de 21 Eylül 1993’ten beri Türk Tarih Kurumu’nun (TTK) başkanlığını yürüten Yusuf Halaçoğlu’nun görevinden alındığı duyuruldu.

Halaçoğlu, İsviçre’de Ermeni Soykırımı’nı inkarı ve bu ülkede hakkında soruşturma açılması, Taner Akçam, David Gaunt ve Ara Sarafian gibi soykırım araştırmacılarıyla tartışmaları ve en son olarak da burada Watertown’da arşivlerini (Türk medyasında daha çok ‘Boston arşivi’ diye biliniyor) açması için ARF’ye 20 milyon dolar teklif etmesiyle -en azından Türkiye’de- kamuoyunu epey uğraştıran bir dizi olayla ünlenmişti.

Yıllardır, ilerici Türk akademisyenleri Ankara’yı Halaçoğlu’nu görevden almaya çağırıyorlardı. 23 Temmuz’da yazılmamak kaydıyla yaptığım söyleşilerde, bu akademisyenlerin bazıları karardan çok mutlu olduklarını söylemişlerdi.

Hürriyet Gazetesi’nde yayınlanan bir habere göre, -TTK’de pek çok kişinin Yusuf Hoca dediği- Halaçoğlu, Bodrum’da tatilde olduğunu ve gelişmelerin kendisinin ön bilgisi dışında cereyan ettiğini söylemişti. Halaçoğlu şöyle devam etmişti: ‘Bu her zaman için olabilecek bir konu. Şeyhülislamlardan biri; ‘Biz elimize ayakkabımızı almış insanlarız, her zaman için bulunduğumuz yerden başka yere gidebiliriz’ diyor. Biz aynı düşüncedeyiz. Bugün devletin şu görevini yaparsınız, yarın bilim adamı olarak görevinize devam edersiniz, normaldir bunlar, normal karşılıyorum’ dedi.

Görüştüğüm Türk yorumcular ve siyasi analistler genelde Halaçoğlu’nun görev süresinin sona erdiğini, çünkü iktidardaki AKP’nin TTK’nin başına kendisine yakın bir ismi atamak istediğini kabul ediyorlardı. Halaçoğlu, Türkiye Büyük Millet Meclisi’nde 71 sandalyeye sahip olan aşırı milliyetçi MHP’ye çok yakındı. Aynı kaynaklara göre, Halaçoğlu’nun Türkiye’de ‘Derin Devlet’ olarak bilinen oluşumla bağları da onun yıllık sözleşmesinin uzatılmaması kararında rol oynamış olabilir.

AKP’nin Halaçoğlu’nun Ermeni Soykırımı ve Kürt sorununda takınmış olduğu aşırı radikal ve çatışmacı yoldan olmaması da ihtimal dahilindedir. Ne var ki, bunun Ermeni sorunuyla ilgili bir politika değişikliğine -şu an için Türkiye ve Ermenistan arasında genelde olumlu atmosfere- işaret edip etmediği belli değildir. Pek çok kişi AKP’nin Halaçoğlu’nun soykırım konusundaki çatışmacı yaklaşımından muhtemelen memnun kalmadığını, ancak partinin Ermeni sorununda ne ordu ne bürokrasi ile yüzleşmeye hazır olduğunu düşünüyor.

Kendisini tanıyan kişilerin ‘muhafazakar’, ‘İslamcı’ ve ‘milliyetçi’ olduğunu söyledikleri, çalışkan bir akademisyen olan Dr. Ali Birinci, Halaçoğlu’nun yerini alacak. Konuştuğum yorumcu ve araştırmacıların çoğu, çok büyük ihtimalle Birinci’nin TTK’yi -en azından Ermeni sorunuyla ilgili olarak- yepyeni bir yola sokmayacağını söylemekle birlikte, yeni başkanın en azından Halaçoğlu’nun sansasyon yaratan taktiklerine başvurmayacağı bekleniyor. Birinci’nin çalışmalarını yakından tanıyanlar, onun Türkiye’deki ‘yerleşik’ tarih bilgisine kimi zaman meydan okuyan ciddi bir araştırmacı olduğunu düşünüyorlar. Her ne kadar Birinci’nin Ermeni Soykırımı’yla ilgili yayınları yoksa da Türk asıllı bir akademisyen onun eğitim ve deneyimini soykırım konusunda kemikleşmiş inkarcı söyleme adım adım meydan okumak için kullanabileceğine dair ‘küçük bir umut ışığı’ gördüğünü ifade etti.

Peki Halaçoğlu ne olacak? Gazi Üniversitesi’ndeki kadrosunu geri alacak ve muhtemelen kendi deyimiyle ‘sözde Ermeni Soykırımı’yla ilgili yapıtlarını yayınlamaya devam edecek. Son zamanlarda, kendi pozisyonunun ne kadar savunulmaz olduğunun farkına vardıktan sonra, Halaçoğlu’nun daha güvenilir araştırmalar yayınlamak için çalışmaya ve bir akademisyenin soykırımı tanıyan araştırmacılarla ‘yapıcı işbirliği’ dediği girişimlere başladığına inanan bir kaç -sadece bir kaç- akademisyen var. Ne var ki, Gaunt ve Sarafian’ın deneyimleri ışığında, bunu pek mümkün görülmediği söylenebilir. Elbette gerçekten de yeni bir başlangıç yapma arzusundaysa, hiçbir zaman çok geç sayılmaz. Her iki durumda da Türk -ve daha az ölçülerde, Ermeni- medyasını yıllardır meşgul eden Yusuf Hoca’nın söyleyeceklerini işitmeye devam edeceğiz gibi görünüyor.

KHATCHİG MOURADİAN (HAÇİG MURADYAN)